این پژوهش با هدف بررسی عملکرد بخش تحقیق و توسعه برای برون رفت از خام فروشی و عقب ماندگی فناورانه در اقتصاد ایران انجام شد. برآورد مدل لئونتیف و تحلیل شاخص‌های DVA، VS و نسبت واردات به ستانده نشان داد که ساختار زنجیره‌های تولیدی کشور از نظر درون‌زایی، وابستگی فناورانه و ظرفیت ارزش‌افزایی داخلی دارای ناهمگنی چشمگیری است. نتایج نشان داد که این بخش‌ها با میانگین DVA بالای ۷۰ درصد و سهم واردات کمتر از ۲۵ درصد، از بالاترین میزان خوداتکایی و پیوند با منابع داخلی برخوردار بوده و ظرفیت اشتغال پایدار بالایی دارند. شاخص VS/TE حدود ۰٫۶۵ نشان‌دهنده اتکای قابل‌توجه به فناوری و مواد اولیه خارجی است که لزوم بومی‌سازی فناوری و توسعه R&D داخلی را برجسته می‌سازد. با وجود سهم بالای صادرات، ارزش افزوده داخلی پایین است؛ اما توسعه صنایع فرآوری پایین‌دستی و فناوری‌های بومی استخراج می‌تواند DVA را تا حدود ۴۰ درصد افزایش دهد. کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی واردات واسطه‌ای هم‌زمان با رشد سرمایه‌گذاری تحقیق‌ و توسعه، بیشترین تأثیر را بر افزایش DVA و کاهش وابستگی فناورانه در صنایع شیمیایی دارد. هر یک درصد افزایش سهم R&D از GDP به‌طور متوسط موجب ۰٫۸ درصد رشد در DVA می‌شود که نشانگر پیوند مستقیم بین تحقیق‌ و توسعه و تقویت اقتصاد دانش‌محور است.در مجموع، یافته‌ها بیانگر آن است که ارتقای فناوری بومی، بسط خوشه‌های فناورانه و کاهش واردات واسطه‌ای می‌تواند به شکل معناداری ساختار تولید کشور را به سمت افزایش درون‌زایی، پایداری و بازده ارزش افزوده داخلی سوق دهد.

تحقیق و توسعه ب برون رفت از خام فروشی عقب ماندگی فناورانه اقتصاد ایران