دوره 1، شماره 2، 1404، صفحات 1 - 24

نویسندگان : سمانه کم گو* ¹

چکیده :
این مقاله با هدف مقایسه فرهنگ ریسک در بانک‌های دولتی و خصوصی ایران و بررسی اثر آن بر هزینه سرمایه تهیه شده است. برای این منظور، با تحلیل داده‌های آماری 10 سال اخیر (1392 تا 1402) بانک‌های منتخب، شاخص‌های مختلف مربوط به ریسک و هزینه سرمایه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. با استفاده از روش‌های آماری و مدل‌های رگرسیونی، آثار متغیرهای مرتبط با فرهنگ ریسک بر هزینه سرمایه تحلیل شده و مقایسه‌ای میان بانک‌های دولتی و خصوصی انجام شده است. نتایج نشان می‌دهند که فرهنگ ریسک در بانک‌های دولتی بیشتر محافظه‌کارانه و مبتنی بر مقررات تنظیمی است، درحالی‌که بانک‌های خصوصی تمایل بیشتری به اتخاذ ریسک‌پذیری دارند. این تفاوت در رویکرد به مدیریت ریسک، به وضوح در نسبت‌های مالی، نرخ‌های سود و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری این بانک‌ها قابل مشاهده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که بانک‌های خصوصی معمولاً توانایی بیشتری در جذب سرمایه و توسعه فعالیت‌های اقتصادی از طریق پذیرش ریسک‌های بیشتر دارند. در مقابل، بانک‌های دولتی به دلیل الزام‌پذیری به قوانین سخت‌گیرانه‌تر و تمرکز بر ثبات بازار، معمولاً هزینه سرمایه کمتری دارند اما در عین حال قابلیت کمتری برای افزایش سودآوری دارند. همچنین فشارهای اقتصادی و تغییرات نرخ تورم به عنوان دو عامل بیرونی، تا حدود زیادی بر رفتار ریسک و هزینه سرمایه بانک‌ها تأثیرگذار بوده است. در این مطالعه مشخص شد که شاخص‌هایی همچون نسبت کفایت سرمایه و نسبت مطالبات غیرجاری، به عنوان معیاری از فرهنگ ریسک‌پذیری، نقش به‌سزایی در تعیین هزینه سرمایه بازی می‌کنند. بانک‌های خصوصی با مدیریت بهینه سود و پرتفوی متنوع‌تر، گرایش بیشتری به تأمین مالی از طریق روش‌های نوآورانه داشته‌اند. از سوی دیگر، بانک‌های دولتی به دلیل ماهیت خود، وابستگی بالاتری به منابع مالی تضمین‌شده از سوی دولت دارند. نتایج این پژوهش می‌تواند مبنایی برای سیاست‌گذاری‌های نظارتی و مالی به منظور تقویت ساختار سرمایه‌گذاری در صنعت بانکداری کشور باشد.

کلمات کلیدی :
فرهنگ ریسک، بانک‌های دولتی، بانک‌های خصوصی، هزینه سرمایه، مدیریت مالی