دوره 1، شماره 2، 1404، صفحات 121 - 141

نویسندگان : فتانه توکلی پله شاهی* ¹

چکیده :
تحولات سال‌های اخیر در حوزه تدوین و اجرای استانداردهای نوین حسابداری، فضای گزارشگری مالی و حسابرسی بخش عمومی کشور را دگرگون ساخته و این دگرگونی به طور ویژه در سازمان تأمین اجتماعی به چشم می‌خورد. سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگ‌ترین نهاد بیمه‌گر اجتماعی ایران، با حجم بالای تراکنش‌های مالی و مسئولیت گسترده در پاسخگویی به ذینفعان متعدد، در قبال رعایت استانداردهای جدید حسابداری و تطبیق رویه‌های حسابرسی با الزامات آن، با چالش‌ها و فرصت‌هایی بی‌سابقه مواجه شده است. در این پژوهش، ضمن تشریح مبانی نظری استانداردهای نوین حسابداری و وضعیت حسابرسی در سازمان تأمین اجتماعی، آثار اجرایی این استانداردها بر فرآیندهای حسابرسی بررسی شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد اجرای استانداردهای نوین موجب تحول جدی در ساختار و ماهیت حسابرسی، الزامات افشا و شفافیت مالی، و ضرورت بازنگری در فرآیند جمع‌آوری و مستندسازی شواهد شده است. حسابرسان ملزم شده‌اند ارزیابی‌های دقیق‌تری نسبت به کنترل‌های داخلی، اندازه‌گیری ریسک‌ها (به‌ویژه در ارزش‌گذاری منصفانه دارایی‌ها و شناسایی درآمدها)، و تطابق رویه‌های حسابرسی با الزامات جدید را در دستور کار قرار دهند. از دیگر رهاوردهای اجرای این استانداردها می‌توان به ارتقای سطح پاسخگویی، بهبود قابلیت اتکا و مقایسه‌پذیری صورت‌های مالی، و افزایش شفافیت اشاره کرد؛ هر چند عمده مشکلات اجرایی همچون کمبود دانش تخصصی، ضعف زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، و تعارض برخی دستورالعمل‌های داخلی با استانداردهای بین‌المللی همچنان مطرح است. این پژوهش راهکارهایی چون بازآموزی‌های حرفه‌ای مستمر، اصلاح و تطبیق دستورالعمل‌ها، توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی، و ترویج فرهنگ شفافیت را برای گذر به نظام حسابداری و حسابرسی نوین پیشنهاد می‌کند. در جمع‌بندی، اگرچه پذیرش و پیاده‌سازی استانداردهای نوین حسابداری فرایندی هزینه‌بر و پیچیده برای سازمان تأمین اجتماعی است، اما دستاوردهای آن در افزایش کیفیت گزارشگری مالی، تأمین منافع ذینفعان و ارتقای جایگاه حرفه حسابرسی در سطح ملی محسوس و چشمگیر خواهد بود.

کلمات کلیدی :
استانداردهای نوین حسابداری، حسابرسی، افشاگری مالی، سازمان تأمین اجتماعی، شفافیت مالی